- In 2023 betaalden huishoudens 2,5 keer meer belasting per uitgestoten ton CO2 dan bedrijven.
- Huishoudens betaalden 219 euro per ton CO2-uitstoot, dat is veel hoger dan het Nederlandse gemiddelde van 88 euro.
- Dit stelt het CBS op basis van een berekening die de accijns op benzine en diesel én de energiebelasting op gas kwalificeert als CO2-taks.
- Lees ook: Lagere CO2-uitstoot industrie komt door krimp productie, niet door vergroening
In 2023 betaalden huishoudens 2,5 keer meer belasting per uitgestoten ton CO2 dan bedrijven. Hierbij wordt de belasting op CO2 echter op een speciale manier bereken: de accijns die autogebruikers op diesel en benzine betalen en de energiebelasting als gas worden als CO2-taks gekwalificeerd.
Dit blijkt uit het CBS-onderzoek ‘Effective Carbon Rates by Manufacturing Industries and Household Consumers in the Netherlands’.
De overheid kan de uitstoot van CO2 op verschillende manieren bij gebruikers van fossiele brandstoffen in rekening brengen.
Huishoudens betalen het meest voor hun CO2-uitstoot
In de onderzochte periode vanaf 2015 steeg de fiscale druk op de uitstoot van een ton CO2 voor Nederland van 84 euro naar 123 euro. De belangrijkste oorzaak van de stijging was de hogere energiebelasting op aardgas. Tussen 2021 en 2023 nam de de gemiddelde belastingdruk op de uitstoot van CO2 weer af tot 88 euro per ton CO2.
Onder de groepen van grootste uitstoters hebben huishoudens de hoogste fiscale druk met 219 euro per ton CO2-uitstoot, gevolgd door het vervoer over land met een fiscale druk van 140 euro per ton CO2-uitstoot.
Volgens de gehanteerde berekeningsmethode maken de accijns op motorbrandstoffen, de btw op de accijns en de energiebelasting op gas het grootste deel uit van de zogenoemde 'effective carbon rate'. Verder telt de CO2-heffing van het Europese handelssysteem voor emissierechten van bedrijven mee (ETS).
De CO2-uitstoot van energie-intensieve bedrijven in de industrie en het internationaal vervoer over water en door de lucht is vrijwel onbelast. Dit is het gevolg van belastingkortingen of vrijstellingen op de energiebelasting en de gratis toegewezen emissierechten.
De basismetaalindustrie laat hierdoor een negatieve effectieve belastingdruk op CO2 zien Deze industrie krijgt meer subsidie dan ze aan belasting moeten betalen.
Bij de berekeningsmethode die het CBS hanteert past wel een forse kanttekening. In het Europese handelssysteem voor emissierechten wordt daadwerkelijk een prijs berekend per ton uitgestoten CO2. De accijns op motorbrandstoffen en de energiebelasting op aardgas worden echter op een geheel andere wijze benaderd die los staat van de daadwerkelijke CO2-uitstoot per liter verbruikte benzine of per kuub verstookte aardgas. De overheid communiceert deze belastingen ook niet als een CO2-taks.